2024-03-28T14:52:26Z
https://geonot.znu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=4248
اندیشه جغرافیا
3451-2345
3451-2345
1396
8
16
تحلیل الگوی فضایی پشته پرفشار جنب حاره بر روی ایران
هوشنگ
قائمی
حسین
عساکره
مختار
فتاحیان
در این تحقیق به بررسی فضایی پشته پرفشار جنب حاره بر روی منطقه اقلیمی ایران پرداخته شد. برای انجام این کار از داده های دوباره تحلیل شده میانگین ماهانه مرکز NCEP/NCAR با تفکیک 5/2 درجه استفاده شد. بدین منظور دادههای ارتفاع ژئوپتانسیل، مولفه مداری و نصف النهاری باد برای ساعت GMT12 طی دوره 52 ساله(1340-1391) در ترازهای 600،700 و500 هکتوپاسکال جهت ارزیابی جایگاه خط پشته، ویژگیهای جغرافیایی و فراوانی آن در محدوده 10- درجه غربی تا 120درجه شرقی در طی دوره گرم سال(تیر، مرداد، شهریور) مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج بررسی خط پشته در طی ماههای تابستان نشان میدهد که در هر سه تراز خط پشته در ماه مرداد به بالاترین عرض جغرافیایی میرسد. بیشترین گسترش مداری خط پشته پرفشار جنب حاره مربوط به تراز 500 هکتوپاسکال و کمترین آن مربوط به تراز 700 هکتوپاسکال است. نتایج حاصل از بررسی فراوانیها نشان داد که موقعیت پشته پرفشار بر روی ایران در تراز 700 هکتوپاسکال از ثبات و تمرکز خاصی در یک منطقه معین (شمال شرق)برخوردار است، و در دو تراز بالاتر موقعیت پشته به سمت نواحی جنوب غرب کشور جابه جا می شود، این وضعیت بیانگر ماهیت مستقر پرفشار جنب حاره بر روی ایران در ترازهای میانی و فوقانی میباشد.
پرفشار جنب حاره
خط پشته
ارتفاع ژئوپتانسیل
مولفه مداری باد
مولفه نصف النهاری باد
2017
05
22
1
21
https://geonot.znu.ac.ir/article_25762_92989aa19fbe38070b03fb1a25e26560.pdf
اندیشه جغرافیا
3451-2345
3451-2345
1396
8
16
تحلیل فراوانی و توزیع مراکز ثقل بارشهای تابستانه در زاگرس جنوبی
نصرت
فرهادی
امیر
گندمکار
مجید
منتظری
فراوانی روزهای بارشی یکی از عوامل مهم و تعیین کننده شرایط آب وهوایی یک سرزمین است. در محاسبه فراوانی روزهای بارشی در تابستان زاگرس جنوبی علاوه بر شناخت اقلیمی این بارشها، احتمال بهره مندی از نتایج و پیشگری از مخاطرات آنها نیز مورد توجه بوده است. به منظور تحلیل فراوانی و پراکنش مراکز ثقل بارشهای تابستانه، از بارشهای روزانه ی گردآوری شده از مجموع 540 ایستگاه با طول دوره آماری 51 سال (1390 – 1340) استفاده شده است. به منظور تولید داده های شبکه ای و برطرف نمودن نقیصه های آماری که بدلیل یکسان نبودن طول دوره آماری ایستگاهها وجود داشت از روش میانیابی کریجینگ بهره گرفته شده است. شمارش تعداد رویدادهای بارشی و نیز محاسبه مراکز میانگین هر رویداد بارشی نشان داد که بیشینه فراوانیها از نظر زمانی در مرداد ماه و از نظر مکانی در نیمه جنوب شرقی محدوده، در شرق فارس و بخشهایی از هرمزگان و در نزدیکی قلمرو موسمی ها دیده شده اند و همچنین مراکز ثقل بارشی نیز با حداکثر تعداد در محل رخداد بیشترین فراوانی های بارشی جای گرفتند که حکایت از نظم بیشتر در بارشهای این بخش از محدوده است که احتمالا تحت تاثیر عوامل همدید مشترک و منظمی ایجاد می شوند . ضریب همبستگی فراوانی بارش با طول جغرافیائی 0.781 و باعرض جغرافائی 0.634 – بدست آمده است که بدلیل راستای شمال غربی – جنوب شرقی محدوده و تمرکز بالاتر بارشها در نیمه جنوب شرقی است .
فراوانی
مرکز میانگین
بارش تابستانه
زاگرس جنوبی
2017
05
22
21
41
https://geonot.znu.ac.ir/article_25763_fb8180a27aeb145c323fe5d3861eef7c.pdf
اندیشه جغرافیا
3451-2345
3451-2345
1396
8
16
تحلیل وضعیت کیفیت زندگی در نواحی روستایی(مطلعه موردی: دهستان بوغداکندی، شهرستان زنجان)
اکبر
حسین زاده
مهدی
چراغی
سمیرا
مرادی مفرد
مفهوم کیفیت زندگی، در ادبیات برنامه ریزی توسعه اجتماعی و مباحث اقتصاد نوین مطرح شد و از دهه 1960میلادی، درکشورهای اروپایی رواج یافت و طی سی سال گذشته، به مثابه هدف اصلی توسعه جامعه، ماهیت سیاست گذاری بسیاری ازکشورها را تحت تاثیرقرارداده است. این مفهوم در نواحی روستایی به عنوان یکی از فضاهای سکونتی دارای اهمیت است. کیفیت زندگی مناطق روستایی میتواند باعث ارتقا یا تنزل کیفیت زندگی و درنتیجه توسعه در این مناطق شود. تحلیل و بررسی کیفیت زندگی در محیط زندگی نواحی روستایی یکی از مهمترین مسائل در ادبیات مطالعات روستایی میباشد. هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر ابعاد اقتصادی، اجتماعی و کالبدی بر کیفیت زندگی ساکنان روستاهای مورد مطالعه، از طریق مطالعه شاخص های ذهنی و عینی که در متن مقاله به آن اشاره شده است. روش تحقیق از نظر نوع کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی تحلیلی می باشد. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل دهستان بوغداکندی(انتخاب دهستان به دلیل فاصله نسبتا کم از شهر زنجان بوده است) از شهرستان زنجان که دارای 1591خانوار و 9062جمعیت می باشد. با توجه به تعداد مناسب روستاهای این دهستان پنچ روستا مورد مطالعه قرار گرفته است که دلیل انتخاب این پنج روستا به واسطه تعداد خانوار بالای 40 مورد می باشد. می باشد. اطلاعات مستخرج از پرسشنامهها با استفاده از نرم افزارهای آماری(Spss و (Excel و AHP مورد تحلیل قرار گرفته و نتایج آن با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی به صورت شماتیک نمایش داده شده است. یافتهها نشان داد که در بین ابعاد سه گانه مورد مطالعه کیفیت محیط زندگی، بعد اقتصادی بالاترین ضریب اهمیت(080/0) و بعد اجتماعی(017/0) کمترین میزان ضریب اهمیت را به خود اختصاص داده است. همچنین نتایج حاکی از این است که در گویههای اجتماعی در رابطه با کیفیت آموزشی رضایتمندی نسبی وجود دارد. ولی بالاترین رضایتمندی مربوط به بعد کالبدی و روشهای بهداشتی جمعآوری و دفع فاضلاب با امتیاز(81/0) در روستای حسین آباد میباشد.
توسعه انسانی
شاخص رضایتمندی
فرایند تحلیل سلسله مراتبی
دهستان بوغداکندی
2017
05
22
42
68
https://geonot.znu.ac.ir/article_25838_08524549854a06e51c3babfc9336f7f4.pdf
اندیشه جغرافیا
3451-2345
3451-2345
1396
8
16
پهنه بندی احتمال وقوع خشکسالیها و ترسالی های شمال غرب ایران
رباب
رزمی
فاطمه
ستوده
در پژوهش حاضر تلاش شده که با استفاده از دادههای بارش ماهانه 55 ایستگاه واقع در شمال غرب ایران با حداقل پیشینه آماری 20 ساله (2005- 1986)، احتمال وقوع و دوره بازگشت خشکسالیها و ترسالی های منطقه مورد پایش و پهنه بندی قرار گیرد. در این راستا، ابتدا با استفاده از شاخص استاندارد شده بارش ()، خشکسالیها و ترسالیهای منطقه در 8 بازه تعریف شده، مورد ارزیابی قرار گرفت. با در نظر گرفتن هر هشت بازه به عنوان آستانه در تکنیک زنجیره مارکف دو حالته مرتبه اول، احتمال وقوع و دوره بازگشت هر یک از حالات، محاسبه و به صورت نقشه پهنهای ارائه گردید. اعمال تکنیک زنجیره مارکف نشان داد که هر یک از حالت های ترسالی شدید، ترسالی متوسط، ترسالی ضعیف و خشکسالی ضعیف در گستره پهنه، از زنجیره مارکف مرتبه دوم تبعیت کرده و از احتمال وقوع بیشینه برخوردار هستند. اما خشکسالی متوسط، فرین و ترسالی فرین، در بخش وسیعی از پهنه تابع زنجیره مارکوف نبودند. بیشترین احتمال وقوع خشکسالی های شدید در نیمه جنوبی منطقه بوده، این در حالی است که بیشترین احتمال وقوع ترسالی های شدید و ضعیف در بخش شرقی و غربی- مرکزی به وقوع پیوسته است. می توان گفت این سه حالت رفتاری عکس هم دارند. در جاهایی که ترسالی شدید و ضعیف امکان وقوع دارد خشکسالی شدید از احتمال کمتری برخوردار است. در مناطقی که احتمال وقوع ترسالی متوسط بالاست خشکسالی شدید هم از احتمال وقوع بالایی برخوردار می باشد.
ترسالی
زنجیره مارکوف
شمال غرب ایران
خشکسالی
2017
05
22
68
95
https://geonot.znu.ac.ir/article_25841_92079ea2988d26f424277ebb70e94d00.pdf
اندیشه جغرافیا
3451-2345
3451-2345
1396
8
16
بهینه سازی جهت گیری ساختمان ها در برابر تابش (مطالعه موردی: شهر شیراز)
فیروزه
کرمی کرد علیوند
مهدی
نارنگی فرد
با توجه به رشد جمعیت، افزایش شهرنشینی و بهبود روز افزون سطح و تغییر سبک زندگی، مصرف انرژی در ساختمانهای شهری به ویژه در کشورهای در حال توسعه به شدت دستخوش افزایش است. در نظر گرفتن شرایط آب و هوایی در طراحی ساختمان میتواند بدون کاهش کیفیت زیستی به کاهش مصرف انرژی و پیامد آن کاهش آلودگیها کمک فراوانی نماید. هدف از این پژوهش جهتیابی بهینه بنا به عنوان راهکاری موثر جهت بهینهسازی مصرف سوخت در شهر شیراز میباشد. در همین رابطه نخست با بکارگیری دادههای هواشناسی میانگین کمینه و بیشینه دما و کمینه و بیشینه رطوبت نسبی روزانه در بازه زمانی 55 ساله (1959-2013)، با استفاده از شاخص دمای مؤثر و رسم منحنیهای همدمای دو ساعته به نیاز سنجی زیست اقلیمی ساختمانی در شهر شیراز پرداخته شد. سپس با استفاده از روش محاسباتی قانون کسینوس میزان انرژی دریافتی از سطوح قائم طی ماههای سال برآورد شد. بر اساس یافتههای پژوهش بررسی وضعیت زیست اقلیمی در 37 درصد موارد در سرزمین پژوهش نیاز به گرمایش احساس و تنها در 9 درصد موارد نیاز به سرمایش در ساختمان احساس شده است. با در نظر گرفتن این نکته که نیاز اصلی در شهر شیراز نیاز به گرمایش میباشد جهتهای بهینه برای استقرار ساختمان جهات جنوب، جنوب خاوری و جنوب باختری برآورد شد. از میان این جهتها نیز جهت جنوب به دلیل جذب حداکثر انرژی در مواقع سرد سال و جذب کمتر انرژی در مواقع گرم سال به عنوان جهت بهینه مشخص شد. همچنین فاصله بهینه ساختمانها به جهت پرهیز از سایهاندازی محاسبه شد که نشان میدهد در شرایط موجود رعایت چنین فاصلهای امکان پذیر نمینماید اما در مورد بناهای نوساز رعایت آن میتواند سودمند باشد.
طراحی اقلیمی
ساختمان
جهت ساختمان
تابش
شهر شیراز
2017
05
22
96
121
https://geonot.znu.ac.ir/article_25845_eb931056e28bde498431000e161670b7.pdf
اندیشه جغرافیا
3451-2345
3451-2345
1396
8
16
تحلیل عوامل موثردر پایداری مسکن روستایی مطالعه موردی: سکونتگاههای روستایی بخش چاروسا، شهرستان کهگیلویه
سروش
سنایی مقدم
بهروز
محمدی یگانه
مسکن از جمله مهمترین مسائلی است که انسانها همواره با آن دست به گریبان بوده و در تلاش برای رفع این مساله و یافتن پاسخی مناسب و معقول برای آن بوده اند. مشکل مسکن موضوعی است که امروزه همه کشورها را به نوعی، متناسب با شرایطشان، گرفتار ساخته است. امروزه مبحث مسکن پایدار جزئی از مباحث استراتژیکی اجتماعات پایدار است. مسکن پایدار روستایی را می توان یکی از شاخص های مهم در توسعه و عمران روستایی محسوب نمود، اهمیت مسکن در نواحی روستایی ناشی از پاسخگویی آن به نیازهای اصلی زیستی و اقتصادی جامعه روستایی است، پایداری مسکن ضمن ارتقای تأمین نیازهای روستائیان باعث تسهیل فرایند توسعه پایدار میشود. هدف پژوهش حاضر تحلیل عوامل مؤثر در پایداری مسکن در نواحی روستایی میباشد. نوع تحقیق کاربردی و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و پیمایشی میباشد. جامعه آماری تحقیق سرپرستان خانوارهای روستایی بخش چاروسا شهرستان دهدشت بوده است. این بخش با توجه به سرشماری سال 1390، دارای 11437 نفر جمعیت مشتمل بر 1725 خانوار میباشد. تعداد نمونه لازم جهت تکمیل پرسشنامه با استفاده از فرمول کوکران 220 خانوار بهدستآمده است. روش گردآوری اطلاعات بهصورت میدانی و کتابخانهای میباشد. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات از طریق تحلیلهای آماری در نرمافزارهای Spss و Amos نتایج حاصل نشان میدهد که عوامل محیطی، کالبدی، اقتصادی و اجتماعی منطقه در پایداری مسکن روستایی اثرگذار بوده است. در بین این عوامل؛ بعد کالبدی بیشترین نقش را با بار عاملی (76/0) و بعد اجتماعی کمترین نقش را با بار عاملی (24/0) در پایداری مسکن روستایی داشته است.
مسکن روستایی
توسعه پایدار
استان کهگیلویه وبویر احمد
2017
05
22
119
144
https://geonot.znu.ac.ir/article_25846_bace4d9e4b23b992265daac1b34df485.pdf
اندیشه جغرافیا
3451-2345
3451-2345
1396
8
16
مقایسه شاخص های آسایش برای ارزیابی راحتی اقلیمی شهر تهران
بهلول
علیجانی
زینب سادات
رضوی
آب وهوا در تمام جنبه های زندگی انسان اثر گذارده وبرخورداری از یک شرایط زیستی راحت و بدون تنش در محیط زندگی آرزوی هر انسانی ست زیرا هر نوع فعالیت انسانی از خوابیدن تا انجام پروژه های کلان اقتصادی به وسیله شرایط آب وهوایی کنترل می شود. بنابراین به منظور انتخاب هماهنگ ترین شاخص ها برای ارزیابی راحتی در شهر تهران، آمار 8 ساعت دیده بانی دما، رطوبت نسبی، سرعت باد، فشار بخار آب و ابرناکی 5 ایستگاه مهرآباد، دوشان تپه،ژئوفیزیک، شمال تهران و چیتگر تهران طی سالهای 2001 -2010 از سازمان هواشناسی دریافت شد. سپس شاخصهای ساده ، دمای معادل(qe T)، دمای مؤثر(TE) ودمای مؤثر تابشی (ERT) و شاخص منطقی اقلیم حرارتی جهانی(UTCI) انتخاب و با استفاده از نرم افزارهای Matlab و Bioklima و Excel وضعیت آسایش شهر تهران محاسبه شد. میانگین ماهانه وساعتی10ساله مطالعاتی 5 ایستگاه هر شاخص مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته و نتایج آنها با یکدیگر مقایسه شده اند. نتایج میانگین ساعتی و ماهانه شاخص دمای معادل (qe T) و شاخص دمای مؤثر (TE) نشان داد که سه ماه ژانویه، فوریه و دسامبر (زمستان) سرد، مارس و آوریل و می (بهار) دارای آسایش و ژوئن و ژوئیه (تابستان) گرم می باشد اما نتایج دو شاخص دمای مؤثر تابشی (ERT) و شاخص منطقی اقلیم حرارتی جهانی (UTCI) متفاوت تر است. نتایج بررسی شاخصها نشان داد که شاخص ساده دمای معادل، دمای مؤثر و دمای مؤثر تابشی برای ارزیابی راحتی ساعت های 9:30 صبح و 15:30 ظهر و شاخص منطقی اقلیم حرارتی جهانی برای ارزیابی راحتی ماهانه و ساعت 21:30 شب شاخص های مناسبی برای ارزیابی راحتی در شهر تهران هستند.
آسایش اقلیمی
شاخص های اقلیم آسایش
شاخص اقلیم حرارتی جهانی (UTCI)
شاخص دمای مؤثر تابشی (ERT)
2017
05
22
145
169
https://geonot.znu.ac.ir/article_25853_af182616ae7d35bdd9c258af6033114f.pdf