شناسایی الگوهای ضخامت جو (مطالعه موردی: بارش‌های سنگین ایران)

نوع مقاله : ترویجی

نویسنده

هیات علمی/ دانشگاه کردستان

چکیده

برای شناسایی الگوهای ضخامت جو، ارتفاع ژئوپتانسیل 1000 تا 500 هکتوپاسکال به عنوان ضخامت جو در زمان رخداد بارش‌های فوق سنگین و فراگیر ایران اختیار گردید. صد و بیست و پنج روز از سنگین‌ترین و فراگیرترین بارش‌های ایران از پایگاه داده بارش روزانه‌ کشور، بر اساس آستانه بالای 99 درصد، جهت بررسی انتخاب شد. الگوهای اصلی هم ضخامت جو به کمک تحلیل خوشه‌ای به روش ادغام وارد، استخراج گردید. نتایج نشان داد که شش الگوی ضخامت عامل اصلی بارش‌های فوق سنگین و فراگیر ایران هستند. در همه الگوها فرود دریای سیاه- منتهی‌الیه شرق مدیترانه، البته با کمی تغییر موقعیت دیده شده است. همچنین در تمام الگوها، ریزش هوای سرد از عرض‌های بالا و برخورد آن به هوای گرم منتقل شده از عرض‌های پایین‌تر به ویژه شمال غرب افریقا و عربستان، بر روی ایران منطقه دگر فشار شدیدی را ایجاد نموده که در رخداد این‌گونه بارش‌ها نقش مهمی را ایفا کرده است. در نهایت مشخص شد که در هر بار حاکمیت الگوی شماره 4 حدود 13 میلیون متر مکعب (بیشترین) و الگوی شماره 6 حدود 7/11 میلیون متر مکعب آب (کم‌ترین) وارد ایران کرده‌اند.  

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Synoptic Sea Level Pressure Regions in Warm Half of the Year

نویسنده [English]

  • B. Mohammadi
چکیده [English]

To identify the main patterns of the 1000-500 hPa thickness during the super and overall heavy rainfall, we applied environment to circulation approach. Based on the threshold of upper 99 percent, we selected 125 days of the super and overall heavy rainfall from IRIMO database. Using the cluster analysis, main patterns were recognized. The analysis of 1000-500 hPa thickness maps showed that six patterns of thickness are the main factors for super heavy rainfalls. Although six patterns have been identified, Black Sea Trough has been seen in all Patterns with a little shift in its situation. In all patterns, a strong baroclinic situation has been seen due to interface of cold air from upper latitudes and warm air from lower latitudes (especially from northwest of Africa and Saudi Arabia). This baroclinic condition over Iran plays a fundamental role in heavy rainfall events of the country.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Isohyte Map
  • Super Heavy Rainfall
  • Baroclinic
  • Iran