پهنه بندی احتمال وقوع خشکسالی‌ها و ترسالی های شمال غرب ایران

نوع مقاله : ترویجی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای تغییر اقلیم

2 دانشجوی دکترای اقلیم شناسی سینوپتیک، دانشگاه خوارزمی

چکیده

در پژوهش حاضر تلاش شده که با استفاده از داده­های بارش ماهانه 55 ایستگاه واقع در شمال غرب ایران با حداقل پیشینه آماری 20 ساله (2005- 1986)، احتمال وقوع و دوره بازگشت خشکسالی­ها و ترسالی های منطقه مورد پایش و پهنه بندی قرار گیرد. در این راستا، ابتدا با استفاده از شاخص استاندارد شده بارش ()، خشکسالی­ها و ترسالی­های منطقه در 8 بازه تعریف شده، مورد ارزیابی قرار گرفت. با در نظر گرفتن هر هشت بازه به عنوان آستانه در تکنیک زنجیره مارکف دو حالته مرتبه اول، احتمال وقوع و دوره بازگشت هر یک از حالات، محاسبه و به صورت نقشه پهنه­ای ارائه گردید. اعمال تکنیک زنجیره مارکف نشان داد که هر یک از حالت های ترسالی شدید، ترسالی متوسط، ترسالی ضعیف و خشکسالی ضعیف در گستره پهنه، از زنجیره مارکف مرتبه دوم تبعیت کرده و از احتمال وقوع بیشینه برخوردار هستند. اما خشکسالی متوسط، فرین و ترسالی فرین، در بخش وسیعی از پهنه تابع زنجیره مارکوف نبودند. بیشترین احتمال وقوع خشکسالی های شدید در نیمه جنوبی منطقه بوده، این در حالی است که بیشترین احتمال وقوع ترسالی های شدید و ضعیف در بخش شرقی و غربی- مرکزی  به وقوع پیوسته است. می توان گفت این سه حالت رفتاری عکس هم دارند. در جاهایی که ترسالی شدید و ضعیف  امکان وقوع دارد خشکسالی شدید از احتمال کمتری برخوردار است. در مناطقی که احتمال وقوع ترسالی متوسط بالاست خشکسالی شدید هم از احتمال وقوع بالایی برخوردار می باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analyzing dry and wet years in the northwest of iran

نویسندگان [English]

  • Robab Razmi 1
  • Fatemeh Sotoudeh 2
1 PHD student
2 PHD student
چکیده [English]

The current study has attempted to estimate and classify the probability occurrence and the return periods of dry and wet years of Northwestern Iran in 55 stations containing 20 years of monthly recorded data (1986-2005), In this regard, at first we evaluated droughts and wet periods of the area by applying SPI index in 8 given ranges as thresholds inside the two-state Markov chain technique. Accordingly, the return periods of each state was calculated and the maps of them were created. The application of Markov chain model indicated that each of the states of intensive wet period, moderate wet period, weak wet period, and weak drought over the study area have followed the second order Markov chain and have maximum probability of occurrence. However, the moderate drought, extreme drought and wetness were not highly supported in Markov chain. The maximum probability of drought occurrence belonged to the southern parts, while the maximum possibility of intensive and weak wet periods have occurred in western and eastern parts. It can be concluded that there is an opposite behavior among these three conditions. In the areas where a possibility of weak and intensive wet periods has stronger probability occurrence, the possibility of intensive drought reduces. In regions where the probability of high moderate wet period occurrence, the intensive drought might mostly happen.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wet Periods
  • Markov Chain
  • North West of Iran
  • Drought
  • SPI